Małe dzieci czasem wkładają do buzi najróżniejsze przedmioty. Niektóre dzieci mogą wkładać przedmioty do buzi, ponieważ w ten sposób pragną poznać świat. Dotyczy to przede wszystkim najmniejszych pociech — przed pierwszym rokiem życia. Starsze dzieci mogą to robić, ponieważ chcą poznawać nowe smaki lub chcą się bawić.
Czasem, prócz zabawek w małej buzi ląduje piasek lub ziemia. Wielu rodziców zastanawia się wtedy, dlaczego dziecko je piasek. I co zrobić, gdy coś takiego ma miejsce. Jeśli też cię to martwi, to przeczytaj artykuł i dowiedz się, kiedy zasięgnąć porady lekarza. A może sporadyczne jedzenie piasku jest najzupełniej normalne?
Zacznijmy od tego, dlaczego dziecko je piasek. Może być kilka przyczyn takiego zachowania. Niektóre wynikają z niespełnionych potrzeb malucha, inne z zaburzenia rozwojowego, a jeszcze inne są normą rozwojową!
Dlaczego dziecko je piasek? Z ciekawości!
Maluchy przed ukończeniem drugiego roku życia najczęściej jedzą piasek z ciekawości. Chcą poznać nowy smak, dotyk i konsystencję. Maluch powinien się dość szybko zniechęcić do jedzenia piasku, który nie jest smaczny, a w dodatku trudno się go pozbyć w buzi.
Niestety, ze względu na nierozwinięty płat kory przedczołowej maluch nie umie hamować impulsów. Przez to nawet, jeśli wie, że nie powinien jeść piasku, może się na niego od czasu do czasu skusić. Dzieci próbują też piasku lub ziemi w grupie. Wystarczy, że jeden maluch się wyłamie, a inne idą za jego śladem.
Jeśli zjadanie piasku jest sporadyczne, nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia dziecka. Jeśli natomiast utrzymuje się ono, może świadczyć o innych problemach.
Z powodu zaburzeń
Uporczywe zjadanie rzeczy, które nie nadają się do jedzenia, nazywamy picą. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa pica, które oznacza „sroka”. Najczęstsze przyczyny picia to zaburzenia rozwojowe, psychiczne lub ze spektrum autyzmu.
Ale nie panikuj od razu! Chodzi o naprawdę wielkie zaburzenia! Pica to sytuacja, gdy dziecko nie potrafi się powstrzymać od spożywania niektórych produktów, takich jak piasek, śnieg, kreda itp.Objawia się to częstym połykaniem tych substancji mimo braku pragnienia czy głodu. Nie diagnozuj też zaburzenia pica na własną rękę. Gdy się martwimy, to mamy tendencję do wyolbrzymiania, dlatego zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty.
Jeśli Twoim zdaniem dziecko spożywa go zbyt często lub w nadmiernych ilościach, to koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Podobnie, gdy podejrzewasz, że takie zachowanie wynika z jakiejś choroby lub ze spektrum autyzmu. Przeprowadzi on całościowy wywiad i skieruje Cię do innych specjalistów. Zaburzeń autyzmu czy choroby nie da się określić wyłącznie na podstawie tego, że ktoś zjada piasek.
Z powodu niedoborów
Jeśli maluchowi brakuje w pożywieniu ważnych składników, np. żelaza, to może sięgać po piasek albo ziemię, by je uzupełnić. Ciężko stwierdzić, czemu konkretnie maluchowi może brakować. Może cierpieć na niedobór żelaza czy wapnia. Piasek dostarcza mu on dodatkowych minerałów, których potrzebuje jego organizm. W ten sposób maluch nieświadomie dba o swoje potrzeby.
Tutaj, jak poprzednio — nie diagnozuj niedoborów samodzielnie. Jeśli je podejrzewasz, to zgłoś się do lekarza. Być może dziecko ma specjalne potrzeby żywieniowe i brakuje mu jakiegoś źródła minerałów. Wtedy lekarz zaleci odpowiednie suplementy i dietę. A to wpłynie pozytywnie na zdrowie malucha.
Z powodu napięcia lub stresu
Czasem jakaś sytuacja jest dla dziecka na tyle stresująca, że reaguje poprzez spożywanie piasku. Może to być np. konflikt z kolegami w piaskownicy, nowa sytuacja w przedszkolu czy domu albo inny stresor, jak choćby prozaiczny głód.
Przyjrzyj się, w jakich sytuacjach dziecko je piasek. Czy zawsze wtedy, kiedy pojawia się jakiś problem? A może często zdarza się to w momencie, gdy dziecko czuje się nieswojo i niepewnie? Jeśli odpowiedzi na te pytania są twierdzące, to warto spróbować znaleźć przyczynę tego napięcia lub stresu. Gdy określisz jej źródło, łatwiej będzie ci znaleźć rozwiązanie problemu.
Co zrobić, gdy dziecko je piasek?
Przede wszystkim nie reaguj nerwowo. Wiemy, że to trudne, zwłaszcza przy syndromie pica. Jednak staraj się zachować spokój i opanowanie. Nie krzycz na dziecko, nie ciągnij go siłą z piaskownicy. Nie zawstydzaj też dziecka — ono jest już na tyle duże, by wiedzieć, że robi coś niewłaściwego. Zamiast tego po prostu powiedz dziecku, że jeśli będzie jeść piasek, to będziecie musieli skończyć zabawę piaskownicy.
Możesz także skontaktować się z psychologiem dziecięcym. Powinien on przyjrzeć się zachowaniu dziecka i spróbować określić jego przyczyny i potrzeby. Może także zasugerować, czy warto zbadać dziecko pod kątem jakichś zaburzeń.
Obserwuj uważnie, w jakich sytuacjach i dlaczego dziecko je piasek. Jeśli możesz, to zapisuj je, np. w telefonie. Czasem wyobraźnia błędnie podpowiada nam zaburzenia tam, gdzie ich nie ma. Zanotuj, czy dziecko nie było w tym momencie głodne lub spragnione. Sprawdź, czy jego wszystkie potrzeby są spełnione. Zwróć uwagę, czy nie naśladuje rówieśników, to szczególnie ważne, gdy zastanawiasz się, dlaczego dziecko je piasek głównie na placu zabaw.
Co konkretnie zrobić, gdy dziecko je piasek? Przede wszystkim zadbaj o bezpieczeństwo. Wyczyść buzię dziecka, a jeśli piasek dostał się do ust, to daj mu wodę do przepłukania. Potem możesz zabrać dziecko z dala od piaskownicy, np. na spacer. Możesz też wymyślić nową zabawę, aby odwrócić jego uwagę. Następnie w bezpiecznym środowisku porozmawiaj z nim o tym, dlaczego piasek nie jest do jedzenia.
Podobnie zrób, gdy zauważysz, że maluch zjada ziemię. Wyjadanie ziemi doniczkowej także jest częste, zwłaszcza u maluchów.
Jeśli dziecko je piasek na tyle często, że jego zachowanie jest niebezpieczne dla zdrowia, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.
Czy dziecko może zachorować po zjedzeniu piasku?
Niestety tak! Piasek, nawet w ogródkowej piaskownicy może być źródłem groźnych dla zdrowia bakterii i pasożytów. Spożycie piasku może doprowadzić do choroby pasożytniczej, która jest niebezpieczna dla zdrowia dziecka. Może się tak stać, gdy piaskownica jest przykrywana. Pasożyty bez problemu przedostaną się nawet niewielką szczeliną. Gdy dziecko zje jaja pasożytów, może doprowadzić to do choroby.
Jeszcze gorzej jest na ogólnodostępnych placach zabaw, na których nie ma żadnej kontroli. W takim piasku mogą znajdować się odchody, jaja robaków czy bakterie. Dlatego tam szczególnie trzeba pilnować, żeby maluchy nic nie jadły z piasku. Piasek może być też zanieczyszczony śmieciami lub nawet substancjami chemicznymi!
Jeśli wiesz, że Twoje dziecko lubi zjeść piasek, to po prostu omijaj takie miejsca i sytuacje.
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że wiesz już co zrobić, gdy dziecko je piasek. Podsumujemy to jeszcze raz:
- Nie reaguj nerwowo.
- Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka — wyciągnij mu piasek z buzi.
- Jeśli zdarza się to sporadycznie — nie przejmuj się zanadto.
- Gdy takie zachowanie się powtarza — skorzystaj z rad specjalisty; idź do lekarza pediatry lub psychologa dziecięcego.
- Nie diagnozuj dziecka na własną rękę!